Vajinismusun dünyada görülme sıklığı erişkin kadınlarda yaklaşık %5-15’i iken, Türkiye’de her 10 kadından 1’inde bu probleminin olduğu bildiriliyor. Vajinismus pelvik taban (vajina çevresi kasların) kaslarının istemsiz ve kontrolsüz biçimde şiddetli kasılması nedeniyle ağrılı cinsel birleşme olması ya da hiç gerçekleşemiyor olması olarak tanımlanıyor.
Özellikle cinsellikle özdeşleşen bir hastalık olması, toplumsal baskı ve mahremiyet sebebiyle tedaviye başvurma oranları oldukça düşük seyrediyor. Bu nedenle toplumun vajinismus konusunda bilgilendirilmesi önem taşıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Pelvik Taban Rehabilitasyon Ünitesi’nden Prof. Dr. Ümit Dinçer, vajinismus ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Yetiştirilme tarzı, kişilik yapısı, tıbbi geçmiş gibi nedenler öne çıkıyor
Pelvik tabandaki vajina etrafı kasların istemsiz olarak kasılmasıyla ortaya çıkan vajinismus sorununu sıradan ağrılı cinsel birleşme olarak tanımlamak doğru değildir. Bu tablo toplumda sık görülen hastalıklardan biri olarak kabul edilmektedir. En önemli nedeni psikolojik sebepler olan vajinismus, yetiştirilme tarzı, kişilik yapısı, tıbbi geçmiş gibi pek çok neden bağlı olarak gelişebilir. Ancak sonuç ve sorun, pelvik tabanı oluşturan kasların şiddetli ve kontrol dışı kasılmasıdır.
Bu nedenle pelvik taban kaslarını ve özellikle Pubokoksigeus kasını kontrol etmek, istemli bir şekilde kasılıp gevşemesini sağlayabilmek, kontrolünü ele alabilmek vajinismus tedavisinde büyük ölçüde başarıyı beraberinde getirmektedir. Özetle yapılması gereken en önemli ve verimli yöntemlerden biri "Pelvik Taban Rehabilitasyon" (PTR) sistemiyle bu kasları kontrollü olarak çalıştırılabilmektir.
Jinekolojik açıdan tıbbi bir sorun yoksa pelvik taban rehabilitasyonu düşünülmeli
Vajinismus tedavisinde temel yaklaşım sebebi ortadan kaldırmaktır. Vajinismusa neden olan durum eğer ortadan kaldırılabilen bir tıbbi kondisyon ise bu jinekologlar tarafından tedavi edilecektir.
Eğer jinekoloji alanında bir ilerleme kaydedilemiyorsa genellikle pelvik taban fizyoterapisini düşünmek gerekir. Zira PTR bu konuda son derece iyi sonuçlar vermektedir. Bu konuda uzmanlaşmış olan birimler ve fizyoterapistler gerek vajinismus gerekse disparoni (ağrılı cinsel birleşme) için bir rehabilitasyon programı hazırlayabilmektedirler.
Pelvik tabanda uzmanlaşmış fizyoterapistlerin olduğu merkezleri seçilmeli
Zaman zaman kabızlık, üriner inkontinans (idrar kaçırma) gaita inkontinansı (gaita kaçırma) gibi durumlarla kombine olan ya da her birinin tek başına görüldüğü durumlarda da pelvik tabanın en önemli kaslarından biri olan “Pubokoksigeus” kasının eğitimi büyük önem taşımaktadır.
Vajinismusta en önemli kas olarak adlandırılan PK kasını da ilgilendirecek şekilde pelvik taban kaslarının eğitilmesi, gevşetilmesi ve güçlendirilmesi hedefine yönelik “görev temelli biofeedback” çalışmasıyla kasları normal fonksiyonel ritmine ulaştıran rehabilitasyon çalışmaları yapılmaktadır.
Bu çalışmalar kişinin tıbbi değerlendirilmeleri yapıldıktan ve arka planda cerrahi, nörolojik veya enfektif bir problemin olmadığı ortaya konulduktan sonra pelvik taban egzersizi ve rehabilitasyonu yapılan, özellikle pelvik taban konusunda uzmanlaşmış fizyoterapistlerin olduğu bir merkezde yapılmalıdır. Hasta, yüksek teknolojik cihazlarla, konforlu, rahat ve kişinin mahremiyetini gözeten şekilde kişiselleştirilmiş bir rehabilitasyon programına alınmalıdır.
Başarılı sonuçlar elde ediliyor
Pelvik taban adı verilen kas yapısı bütün karın içi organları yer çekimine karşı yerinde tutan mesaneyi, rektumu ve cinsel organları olması gereken yere asan bir yapıdır. İşte bu pelvik taban kaslarının normal çalışabilmesi, refleks kasılmalardan kurtarılması ve istemli şekilde kontrolünü en üst seviyeye çıkarma hedefiyle yola çıkıldığında gerek vajinismusta gerekse ağrılı cinsel işlev bozukluklarında son derece başarılı sonuçlar alınmaktadır.
VAJİNİSMUS NEDİR VE TEDAVİ ÖNERİLERİ?
Cinsel sağlık, bireylerin genel sağlığı için önemli bir bileşendir ve yaşanan herhangi bir sorun, hem fiziksel hem de psikolojik sağlık üzerinde etkili olabilir. Kadınların karşılaşabileceği cinsel sağlık sorunlarından biri de vajinismus olarak bilinir. Vajinismus, vajinal kasların istemsiz olarak kasılması sonucu vajinal penetrasyonun (cinsel ilişki veya vajinal muayene gibi) acı verici veya imkansız hale gelmesi durumudur. Bu durum, hem bireyin cinsel ilişki deneyimini olumsuz etkileyebilir hem de çift ilişkisini zorlayabilir. Peki, vajinismus nedir, neden olur ve nasıl tedavi edilir? İşte detaylar...
Vajinismus Nedir?
Vajinismus, kadınlarda vajinal kasların kontrol dışı kasılması veya spazmı ile karakterizedir. Bu durum, vajinal penetrasyon sırasında veya vajinal muayene gibi durumlarda vajinanın girişini daraltarak veya tamamen kapatarak cinsel ilişkiyi veya diğer vajinal girişleri zorlaştırabilir hatta imkansız hale getirebilir. Vajinismus genellikle istem dışı ve bilinçsiz olarak gerçekleşir ve kadınlar bu durumu kontrol etmekte zorlanır.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Vajinismusun kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkabileceği düşünülmektedir. Bu faktörler arasında şunlar bulunabilir:
Fizyolojik Faktörler: Vajinal kasların doğal olarak hassas veya aşırı duyarlı olması.
Psikolojik Faktörler: Cinsellikle ilgili olumsuz deneyimler, korkular, endişeler (örneğin, hamile kalma korkusu, cinsel ilişki sırasında acı hissetme korkusu gibi).
İlişki Problemleri: Partnerle yaşanan iletişim sorunları, güvensizlik, ilişki içindeki diğer sorunlar vajinismusa yol açabilir.
Kültürel ve Sosyal Faktörler: Toplumun cinsellikle ilgili tabuları veya yanlış inançlar vajinismus gelişiminde etkili olabilir.
Belirtileri
Vajinismusun belirtileri genellikle vajinal penetrasyon sırasında ortaya çıkar. Kadınlar şu belirtileri yaşayabilir:
Vajina Girişinde Kasılmalar: Penetrasyon denendiğinde vajina girişinde kasılma veya spazm hissi.
Ağrı veya Yanma Hissi: Cinsel ilişki sırasında ağrı veya yanma hissi.
Cinsel İlişkiden Kaçınma: Vajinismus yaşayan kadınlar cinsel ilişkiden kaçınabilir veya bu konuda endişe duyabilirler.
Fiziksel Belirtiler: Cinsel ilişki sırasında vajina girişinin kapanması veya daralması.
Tedavi Seçenekleri
Vajinismus tedavisi, bireyin durumuna ve semptomlarının şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Tedavi genellikle multidisipliner bir yaklaşımı gerektirir ve şu yöntemler kullanılabilir:
Psikoterapi: Vajinismusun altında yatan psikolojik faktörlerin anlaşılması ve yönetilmesi için psikoterapi (örneğin, bilişsel davranışçı terapi) kullanılabilir. Terapi sürecinde kadınların cinsellikle ilgili olumsuz deneyimleri veya endişeleri ele alınır.
Pelvik Taban Fizyoterapisi: Pelvik taban kaslarının gevşemesi ve kontrolünün sağlanması için fizyoterapi uygulanabilir. Bu terapi, vajinal kasların kasılma tepkilerini azaltabilir ve vajinismus semptomlarının iyileşmesine yardımcı olabilir.
Cinsel Eğitim: Cinsel sağlık uzmanları tarafından verilen eğitim ve danışmanlık, kadınların cinsellikle ilgili yanlış inançlarını düzeltmelerine ve cinsel deneyimlerini iyileştirmelerine yardımcı olabilir.
Kegel Egzersizleri: Pelvik taban kaslarını güçlendiren Kegel egzersizleri, vajinismus tedavisinde destekleyici bir rol oynayabilir.
Cinsel Terapi: Partnerle işbirliği içinde cinsel terapi, iletişim becerilerini geliştirmek ve ilişki içinde cinsellikten daha fazla keyif almayı teşvik etmek için kullanılabilir.
Medikal Yaklaşımlar: Nadiren, vajinismus tedavisinde ilaçlar veya topikal kremler de kullanılabilir, ancak bu genellikle diğer tedavi yöntemlerinin başarısız olduğu durumlarda düşünülür.
Sonuç
Vajinismus, kadınların cinsel sağlığını önemli ölçüde etkileyen ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilen bir durumdur. Ancak doğru tanı ve uygun tedavi yöntemleriyle çoğu vakada başarılı sonuçlar elde edilebilir. Kadınların vajinismus semptomlarını deneyimlediklerinde utanma veya çekinme hissetmemeleri önemlidir; çünkü bu durum tıbbi yardım alınabilecek bir sağlık sorunudur. Tedavi sürecinde uzman sağlık profesyonellerinden destek almak, semptomların yönetilmesi ve cinsel sağlığın iyileştirilmesi açısından kritik öneme sahiptir.
