Tüm yıl boyunca heyecanla beklediğimiz yaz mevsimi nihayet geldi. Ancak yaz aylarında diyabet ve kalp hastalıkları gibi kronik hastalığı olan kişilerin daha dikkatli olmaları gerekiyor.
Zira sıcak havalar pek çok ciddi hastalığı tetikleyebiliyor, hatta hastanın hayatını kaybetmesine bile yol açabiliyor! Hava sıcaklığı arttığında vücudumuz bu duruma uyum sağlamaya çalışıyor. Derideki yüzeysel damarlar genişleyerek kan dolaşımını artıyor ve bunun sonucunda terleme oluyor.
Sıcaklar nedeniyle vücut çok terlediğinde ise buna paralel olarak sıvı kaybı da çok olabiliyor. Acıbadem International Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Özkan Uysal, vücuttaki aşırı sıvı kaybının özelikle diyabet ve kalp gibi kronik hastalığı olan kişilerde önemli sorunlara neden olabileceği uyarısında bulunarak, “Bu durumda kalp hızı artarak kalpte ritim bozukluklarına yol açabilir. Ayrıca beyin kanaması, felç veya kalp krizi gelişebilir.
Ancak kronik hastalığı olan kişiler kendilerini takip eden doktorlarının önerilerine sıkı bir şekilde uymaları ve tedavilerine aksatmadan devam etmeleri halinde yaz aylarını daha sorunsuz geçirebilirler” diyor.
Su içmek için susamayı beklemeyin
Sıcak havalarda aşırı terlemek vücutta ciddi sıvı kayıplarına sebep olabiliyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Özkan Uysal, vücuttaki sıvı açığını kapatmak için bol miktarda su tüketilmesi gerektiğine işaret ederek, “Yaz aylarında bol su içilmesi vücut ısısını dengeleyerek sıcak havanın neden olduğu stresin kalp üzerindeki yükünü azaltır.
Bu nedenle yaşamsal önem taşımaktadır. Ancak vücutta su eksikliği her zaman hissedilemeyebilir. Dolayısıyla susamayı beklemeden her gün 2 -2,5 litre su tüketmeye özen gösterilmelidir” diyor.
Bu saatler arasında dışarı çıkmayın
Sıcak ortamlarda uzun süre kalmamaya özen gösterin. Özellikle de güneş ışınlarının yer yüzüne en dik geldiği 11:00-16:00 saatleri arasında güneşten kaçınmanız çok önemli. Zira diyabet ve kalp gibi kronik hastalıklarda sıcak havalar beyin kanaması ve kalp krizini tetikleyebiliyor.
Öğle saatlerinde egzersiz yapmayın
Özellikle sıcağın en fazla hissedildiği 11:00 – 16:00 saatleri arasında egzersiz yapmaktan kaçının. Egzersiz için daha serin olan sabah erken saatlerini ya da akşamı tercih edin. Ayrıca egzersiz yapacağınız yerin serin ve gölge yerler olmasına dikkat etmeniz de çok önem taşıyor.
Ağır yemekler tüketmeyin
Kalorisi yüksek ve sindirimi zor olan gıdalardan kaçınmaya özen gösterin. Kırmızı et ve yumurtayı sindirimlerinin zor olması nedeniyle ölçülü olarak tüketmeyi alışkanlık edinin. Dr. Özkan Uysal, yaz aylarında su içeriği yüksek olan gıdaları tercih etmeniz gerektiğini belirterek, “Sebze yemekleri, salatalar ve ızgara olarak pişirilmiş az yağ içeren etler tüketilebilir” diyor.
Vücudunuzun sinyallerini ciddiye alın
Vücudunuzla ilgili herhangi bir sorun hissettiğinizde bunu asla ihmal etmeyin. Yaz aylarında kalp krizi ve inme gibi ciddi tablolara daha sık rastlandığı uyarısında bulunan İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Özkan Uysal, “Özelikle göğüs ağrısı ve nefes darlığı gibi şikayetler varsa mutlaka kardiyoloji muayenesi olunmalıdır” diyor.
Alkol tüketiminden kaçının
Alkol kullanımı sıvı kaybına neden oluyor. Dolayısıyla özellikle kalbinizle ilgili sorun varsa, hastalığı olumsuz etkileyebileceği için alkollü içeceklerden kaçınmanız çok önemli.
Açık renkli ve nefes alabilen kıyafetler giyin
Terleterek vücutta sıvı kaybına yol açabileceği için yaz aylarında ağır kumaştan yapılmış veya polyester içeren kıyafetlerden kaçınmanız gerekiyor. Bu mevsimde cildinize nefes aldıracak ince ve pamuklu kıyafetler giymeniz vücudunuzun ideal ısıda kalmasına yardımcı olacaktır.
Düzenli kullandığınız ilaçlarınızı aksatmayın
Düzenli olarak kullandığınız ilaçlarınızı kendinizi iyi hissettiğiniz için asla bırakmayın. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Özkan Uysal, sıcak hava, güneş ile tatilin rehavetine kapılıp ilaçların ve rutin kontrollerin asla aksatılmaması gerektiğini vurgulayarak, “Hastaların ilaçlarda ve kullandıkları dozlarda yaz aylarında değişiklik olup olmayacağını doktorlarına danışmaları yaşamsal öneme sahiptir. Zira gelişigüzel bırakılan ilaçlar tansiyon ve şeker kontrolünün bozulması gibi önemli sorunlara neden olabilir” diyor.
Meyvelerde aşırıya kaçmayın
Özellikle diyabet hastalığınız varsa yüksek şeker oranına sahip olan karpuz ve incir gibi yaz meyvelerini tüketmekten kaçının. Meyve yerken porsiyon kontrolüne dikkat etmeniz de büyük öneme sahip. Ayrıca bir bardak meyve suyu üç porsiyon meyveye denk geldiği için suyu yerine meyvenin kendisini tüketmeniz daha sağlıklı olacaktır.
Çay ve kahveyi sınırlandırın
Kahvede bulunan kafein ve çaydaki teofilin vücuttan daha fazla idrar atılmasına neden olabiliyor. Dolayısıyla yaz aylarında çay ve kahve tüketimini çok azaltmalı ya da tamamen bırakmalısınız.
EKSTRA BİLGİ
ChatGPT
Sıcak hava rahatsızlıkları, özellikle yaz aylarında yüksek sıcaklık ve nem seviyelerinin etkisiyle ortaya çıkan sağlık sorunlarıdır. Bu rahatsızlıklar, vücut sıcaklığının düzenlenmesinde zorluk yaşanması sonucu oluşabilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle aşırı sıcak hava koşullarında yaşlılar, çocuklar, hamile kadınlar, kronik hastalığı olanlar ve dışarıda çalışanlar risk altındadır.
Sıcak Hava Rahatsızlıklarının Türleri ve Belirtileri
1. Sıcak Çarpması (Heat Stroke): Sıcak çarpması, vücudun aşırı sıcaklığa maruz kalması sonucu ortaya çıkan en ciddi sıcak hava rahatsızlığıdır. Vücut ısısının 40°C (104°F) ve üzerine çıkmasıyla karakterizedir. Belirtileri arasında yüksek ateş, derin ve hızlı solunum, hızlı nabız, baş ağrısı, baş dönmesi, kas krampları, bayılma ve bilinç kaybı bulunur. Acil tıbbi müdahale gerektiren hayati tehlike oluşturabilir.
2. Sıcak Bitkinliği (Heat Exhaustion): Sıcak bitkinliği, vücudun aşırı sıcaklığa maruz kalması ve sıvı kaybı nedeniyle ortaya çıkar. Belirtileri arasında aşırı terleme, halsizlik, baş dönmesi, mide bulantısı veya kusma, hızlı nabız, derin solunum ve ciltte solukluk veya kızarıklık yer alabilir. Sıcak bitkinliği genellikle sıcak çarpmasından daha hafif olup, zamanında müdahale ile iyileşme sağlanabilir.
3. Sıcaklık Düşüklüğü (Heat Cramps): Sıcaklık düşüklüğü, aşırı terleme ve elektrolit kaybı sonucunda kas krampları şeklinde ortaya çıkar. Özellikle yoğun fiziksel aktivite sırasında veya uzun süre güneş altında çalışan kişilerde görülebilir. Kas krampları genellikle karın, bacaklar veya kollarda oluşabilir.
4. Sıcaklık Yorgunluğu (Heat Fatigue): Sıcaklık yorgunluğu, uzun süreli ve yoğun sıcak hava koşullarına maruz kalmanın neden olduğu genel bir halsizlik ve yorgunluk durumudur. Belirtileri arasında halsizlik, düşük enerji seviyesi, zihinsel bulanıklık, baş ağrısı ve sinirlilik bulunabilir.
Sıcak Hava Rahatsızlıklarının Nedenleri
Sıcak hava rahatsızlıkları genellikle vücudun ısısını düzenleme mekanizmalarının yetersiz kalması veya aşırı sıcaklığa maruz kalma sonucu ortaya çıkar. Vücut normalde terleme yoluyla ısısını dengelemeye çalışırken, aşırı nem, yetersiz sıvı alımı, aşırı alkol tüketimi ve uzun süre güneş altında kalmak gibi faktörler bu mekanizmayı zorlar.
Korunma ve Önlemler
Sıcak hava rahatsızlıklarından korunmak için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
Sıvı Alımı: Sıcak havalarda vücuttan su kaybı artar, bu nedenle yeterli miktarda su içmek önemlidir. Alkol ve kafein içeren içeceklerin tüketiminden kaçınılmalıdır çünkü bu tür içecekler sıvı kaybını artırabilir.
Giyim: Hafif ve serin giysiler tercih edilmeli, baş ve vücudun güneş ışınlarından korunması için şapka ve güneş kremi kullanılmalıdır.
Fiziksel Aktiviteler: Yoğun fiziksel aktiviteler sıcak havalarda mümkün olduğunca azaltılmalı veya serin saatlerde yapılmalıdır. Egzersiz sırasında sık sık mola verilmeli ve su içilmelidir.
Gölge ve Serin Alanlar: Güneş altında uzun süre kalmaktan kaçınılmalı, mümkünse gölgeli ve serin alanlarda zaman geçirilmelidir.
Evde Serinleme: Ev içi sıcaklığını düşürmek için klima veya vantilatör gibi serinleme yöntemleri kullanılmalıdır. Ayrıca, sık sık soğuk suyla duş almak veya nemlendirici kullanmak da rahatlatıcı olabilir.
Acil Durumlar ve İlk Yardım
Sıcak çarpması gibi ciddi durumlar acil tıbbi müdahale gerektirebilir. Bu gibi durumlarla karşılaşıldığında derhal serin bir yere taşınmalı, vücut soğutma yöntemleri uygulanmalı (soğuk suyla ıslatılmış bezlerle vücudun sarmalanması gibi), sıvı alımı sağlanmalı ve acil yardım ekipleri aranmalıdır.
Sonuç olarak, sıcak hava rahatsızlıkları özellikle yaz aylarında önemli bir sağlık sorunudur ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle, bireylerin ve toplumun bu konuda bilinçli olması, önleyici önlemler alması ve acil durumlar için hazırlıklı olması hayati önem taşır.